“The more you praise and celebrate your life, the more there is in life to celebrate”

Citaat is van Oprah Winfrey. Ik vond ‘m wel toepasselijk op het Es Escorial van  Fhilps de Tweede 

Blog van zondag 3 juni

Ik wist niet waar ik was vanmorgen. Met een kop thee op bed, luisterden we een half uurtje ‘Vroege Vogels’. Gezellig. Even douchen en de straat op. In ‘Café & Tapas’ nuttigden we een ‘healthy’ lunch:  sinaasappelsap, yoghurt met muesli en een volkoren croissant. De zon scheen en de gierzwaluwen gierden boven ons hoofd. De stad was nog in diepe rust. Er werd opgeruimd en schoongemaakt. Een enkele toerist liep rond. 

Het metro annex treinstation Sol was al wel aardig gevuld met toeristen die net als wij vragend rondkeken voor hulp bi) het kopen van een kaartjes. Geen woord engels dat ons verder kon helpen. Een dame van de spoorwegen, geen vriendelijke overigens, hielp ons op weg. Aan de gister gekochte chipkaart voor de  metro bleken we nu niets te hebben voor de trein. 

We werden diep onder de grond vervoerd naar het betreffende perron. De trein vertrok om 9.15. Pas na de tweede stop Chamartin kwamen we bovengronds zagen we  de zon weer. De weersverwachting was dat het droog zou blijven tot de namiddag en 21 graden zou zijn. 

Na hoge lelijke flats en industrieterreinen, taluds met bloeiende rode klaprozen en met graffiti beschilderde treinen, werd het na Pitis groener. Heuvels begroeid met steeneiken (Quercus ilex) en geen bewoning. Het is een prachtig groen gebied even ten noorden van Madrid. 

Na Matas zagen we paars slangekruid, rode papavers, gele brem en niet te  identificeren roomwitte bloemen op lange aren en gele bloemen die leken op dennetjes. Vanaf Villalba kwamen serieuze bergen in zicht. Rotsige, rode aarde met bloeiend paars-blauwe slangekruid en steeneiken: een plaatje!

Om 10.50 kwamen we aan in El Escorial. Via een omhooglopende weg tussen acacia’s en platanen liepen we naar het klooster van Philips de Tweede

“El Escorial (1563-1584) is het immense abdijcomplex van Filips de Tweede van Spanje. Het is een kasteel, een abdij en een koninklijk mausoleum in een geworden. Het complex is gelegen bij de stad San Lorenzo de El Escorial, ongeveer 45 kilometer ten noordwesten van Madrid. Sinds 1984 staat het complex op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.

De herinnering aan de gekwelde vorst zal vooral bewaard blijven in dit uitgestrekte gebouwencomplex in San Lorenzo de El Escorial, in 1563 begonnen door Juan Baptista de Toledo en voortgezet door Juan de Herrrera. Filips wijdde het complex aan San Lorenzo, naar de laurentiusdag waarop hij de Fransen had verslagen in de Slag bij Saint-Quentin. Het Escorial was bedoeld als monument om deze overwinning in de Nederlanden te gedenken, als ook zijn streven naar godsdienstige en politieke hegemonie in Europa. De slag is afgebeeld op de fresco’s in de hal der veldslagen, die tevens nadrukkelijk verwijzen naar de overwinning op de Moren bij Figuereula (1431),

Lange tijd zagen toeristen dit abdij-museum louter als voorbeeld van een megalomane fanaticus die vooral bekendstond om de onoverwinnelijke Armada. Schrijvers zagen het als een overblijvend symbool van de Inquisitie. Wie door de symboliek heen kijkt, ziet een buitengewoon staaltje architectuur. Het Escorial is een complex van ongeveer 200m in het vierkant op een eenzaam bergachtig terrein, dat voldeed aan alle noodzakelijke voorwaarden voor Filips’ streng-religieuze opvatting van het koningschap: een centrale binnenplaats beheerst door een klooster en aan de andere kant door leen seminarie en koninklijke vetrekken. 

Het complex is 13 hectare groot met meer dan 16 binnenpleinen, 1200d deuren, 2675 ramen, 4000 kamers, 16 kilometer gangen en 86 trapzalen zijn in een gebouw gegoten naar het model van het rooster waarop de heilige Laurentius geroosterd werd. De bezoeker wordt verder geïmponeerd door de muren van Guadarramagraniet en de ornamenten die zo on-Spaans lijken. Filips de tweede liet het Escorial bouwen als laatste rustplaats voor zijn vader Karel de vijfde, en als plek waar hij zich kon terugtrekken en in gemeenschap van geestelijken kon bidden voor zijn eeuwige rust. Hij wilde in het Escorial ook alleen  kunnen spreken zowel met God als met zijn vader -en vaak leek het of hij die twee niet goed uit elkaar wist te houden.In de crypte onder het altaar bevinden zich de 26 graven van de Spaanse vorsten en hun eega’s, met uitzondering van enkelen. Filips  prive vertrekken  komen trouwens uit op dat altaar, zodat hij niets hoefde te missen. Waren er geen erediensten, dan kon hij nog altijd bij zijn  kunstverzameling terecht, met onder meer El Greco, Jheronimus Bosch, Titiaan en de Vlaamse Primitieven. Daarnaast bezat hij een bibliotheek van meer dan 40.000 boeken. Ook nu worden er nog handschriften en oude drukken bewaard.

Na de Habsburgse overheersing, onder de Bourbons, werd er weinig gebruikgemaakt van het Escorial. Een uitzondering was Karel de Vierde, die er zijn appartementen inrichtte. Zijn vader Karel de derde, bouwde in schril contrast met de rest van het Escorial er een klein theatertje bij.” (Bron Wikipedia)

Een van de hoogtepunten van het kloostercomplex is zonder twijfel de bibliotheek met schilderingen van Pellegrino Tibaldi (1588-1592). Hij schilderde de ‘Zeven kunsten’ op het plafond zoals Michelangelo de Sixtijnse Kapel in Rome heeft beschilderd. Weelderige mannenlijven met goedgevormde spiermassa’s op de juiste plaatsen en vrouwen in japonnen in heldere kleuren met zware plooien. Behalve het plafond mogen de boekenkasten aan weerszijden van de zaal niet onvermeld blijven. In mahoniehouten kasten worden bijzondere en kostbare boeken met miniaturen en handschriften bewaard. Fotograferen mocht niet. Ik heb stiekem wat afgedrukt.

De bibliotheek heeft twee branden en een oorlog overleefd. Alleen al voor deze kunstzinnige boekenwalhala is het een bezoek de moeite waard. 

We dwaalden rond door een doolhof aan gangen. We zagen schilderijen van El Greco, onder andere ‘Het martelaarschap van de Heilige Sint Maurits en de Theban legioen”. Philips was beschermheer van het Gulden Vlies, de Heilige Sint Maurits was patroonheilige van het Gulden Vlies. Het grote schilderij is onmiskenbaar een El Greco in maniëristisch stijl geschilderd, in zijn kenmerkende lange, dunne figuren met bleke huidjes.

Ook Titiaan kwamen we tegen met onder andere ‘De aanbidding van de maagd’, ‘De martelaar San Lorenzo’, ‘Ecco Homo’. 

De grafkamers met de praalgraven van Habsburgers tot ver in de 20e eeuw met als hoogtepunt het Koninklijke  Panthenon (ontworpen door Juan Bautista en gebouwd van 1617 tot 1654), waar Spaanse koningen en koninginnen vanaf Charles de Eerste tot Alphonso de Achtste hun laatste rustplaats hebben in marmeren kisten, lagen ondergronds. 

De slaapkamer van Philips de Tweede waar hij op 13 september 1598 stierf was nog als zodanig in originele staat. Leuk detail: hij  had van zijn bed zicht op het hoogaltaar en de tuinen. Niet slecht!

We liepen verder langs portretten, kaarten, stoelen waar Philips zijn koninklijke billen ten ruste had gevleid en langs prachtige schilderijen, onder andere van Paolo Veronese. 

Helaas hebben we de basiliek niet kunnen bezoeken in verband met de mis, die erg lang duurde in verband met Corpus Christi. Wel de tuinen met uitzicht op bergen, wat roodbruine koeien, steeneiken en tamme kastanjebomen. De tuinen zelf zijn in formele, Engelse stijl met strakke geometrische vormen aangelegd. Heel fraai! We lazen op een bordje dat Philips dol was op tuinieren; dat is wat anders dan oorlog voeren en het Nederland moeilijk maken. Hij regeerde vanuit dit kloostercomplex in elk geval met zijn rug naar de wereld.

We liepen het kleine stadje in en genoten van het groen. Echt heel mediterraan met beschaduwde terrassen door platanen, kleine pleintjes met hele families die aten, dronken en kletsen. Wij lunchten op het terras van ‘El Sol Sale Para Todos’: heerlijke salade met en glas witte wijn. Het leven is goed voor ons. Via een park met parasoldennen, die als het ware een boog boven ons hoofd vormden, liepen we terug naar het station. Na nog een kop groene thee, stapten we in om 16.15. 

Het is nu 17.50 uur. Over een uur begint de processie ter ere van Corpus Christi: Hoogfeest van het Allerheiligste Sacrament, waarop “gevierd wordt dat Jezus zichzelf de gedaante van brood en wijn wil geven als voedsel en voortdurend onder de mensen wil blijven door middel van waarachtige vertegenwoordigend in de geconsacreerde offergaven” (bron: Wikipedia). Na de mis wordt de Heilige hostie in een monstrans geplaatst ter aanbidding, waarbij de priester de monstrans door de straten van de parochie ronddraagt. Natuurlijk willen wij van de partij zijn. Om 19.00 uur begint de processie. Voor vandaag is het weer genoeg.