“Op je bestemming van je wensen aangekomen,..

zul je in ieder geval een ding missen: het voorttrekken naar de bestemming” (Marie  Freifrau von  Eber-Eschenbach)

Gisteravond geweldig gegeten in “Entre Predras”, een vegetarisch eettentje, gerund door twee alleraardigste jonge vrouwen. We kozen voor twee verschillende salades en frietjes. Met z’n tweeën deelden we een verrukkelijk chocolade toetje. 
‘Thuis’gekomen, viel ik om 21.30 uur om.
 

Er was natuurlijk wat reuring in de stad; de bestemming was bereikt en werd gevierd. Het onweerde niet ver hier vandaan. De klokken van de kathedraal beierden elk uur met een vol en diep geluid, voorafgegaan door een lichter klokje. Tegen de ochtend kwam de stad tot leven. Toch heb ik goed geslapen. 
We hadden alle tijd en zaten pas om 9 uur aan het ontbijt, gevolgd door espresso op ons terras op het Rua Das Campas De San Xoan. Het was 17 graden en zwaarbewolkt. We hoorden de Galicische doedelzak even verder op, de gierzwaluwen boven ons hoofd, het gebeier van de klokken. 
 

We waren pelgrims af. Gisteren zijn er 2173 pelgrims aangekomen en wij waren  er twee van. Ik voelde nog een stil verlangen om weer op pad te gaan. Mijn lijf was pijnvrij, ik kon wel weer.
Omdat ik als pelgrim zichtbaar wilde zijn en niet als toerist, had ik mijn schelp aan mijn tas bevestigd. 
We liepen naar de kathedraal en zagen dat er al een enorme rij stond bij de ingang. Het was half elf en de Pelgrimsmis begon pas om 12 uur! Wij sloten toch maar aan en dat was maar goed ook. De zitplaatsen in de kathedraal zijn (ivm de 1,5 Corona meter) minstens gehalveerd door grote ruimte tussen de (nieuwe) banken. Mensen stonden of zaten op de grond tijdens de mis. Later hoorden we van een van de Ieren, dat niet veel later de deuren waten gesloten: vol. 
We hebben bijna drie uur in de kerkbanken gezeten (en dat is lang na dagen vele kilometers lopen), maar dat was het wel waard. 
Voor veel mensen is het kathedraal bezoek een toeristische attractie. Voor ons het eindritueel.

’s Middags zijn we door de Heilige Deur de kathedraal binnen gestapt. Het Heilig Jaar 2021 is door de paus ivm Corona met een jaar verlengd. Het Heilig Jaar is een rooms-katholieke viering, die wortels heeft in de Joodse traditie. Volgens de Wet van Mozes moest elk vijftigste jaar als een  zogeheten Jubeljaar gevierd worden. Wie als pelgrim tijdens een Heilig Jaar door de “Puerte Santa” de kathedraal betreedt, kan een volle jubileum aflaat verdienen, mits men ook biecht, de mis bijwoont en te commune gaat. 
Bij de opening van de Heilige Deur verbreekt de paus met een speciale hamer het zegel, dat aan het einde van het vorige Jubeljaar was bevestigd en wordt de muur opengebroken. 
In Santiago houdt men de verjaardag van Jacobus de Meerdere aan, als deze op een zondag valt is dat jaar een Heilig Jaar. In 2021 was dat het geval. 
Het is de bronzen deur met afbeeldingen van Jacobus die tot de verbeelding spreekt. Wanneer je daar door heen bent zie je het hoofdaltaar.  

 Jacobus de Meerdere zit op zijn troon en is in goud, zilver gevat en gedecoreerd met edelstenen.  De 53 kg (gevuld 100 kg) wegende verzilverde Botafumero aan 35 m lang touw; het  rijk gedecoreerde orgel, de hoge gewelven. Het is indrukwekkende architectuur. 
Om 11.40 uur gingen (eindelijk) de klokken beieren en even later kwam de bisschop met groot gevolg binnen. Het blijft een hiërarchisch mannenbolwerk, waarbij vrouwen alleen een faciliterende rol uitoefenen, zoals de bijbeltekst voorlezen. 
Geen woord buiten de Spaanse landgrens gesproken, maar de rituelen van het Avondmaal waren bekend. De stem van de Voorzanger, als ik hem zo mag noemen, klonk als een klok zo mooi. En tot onze blijdschap werd het wierookvat geslingerd. We hadden het vermoeden, dat het gezelschap, dat na (!) de bisschop en gevolg binnen kwam, de 300 euro hadden gelapt zodat de Botafumeiro werd geslingerd. 

Na de mis hebben we geluncht in “Sobrinos del Padre”, ook zo’n traditie die we in ere houden. Er was niets veranderd. Prima eten (ansjovis, garnalen in olie en piementos de Padron) en de rekening op een briefje met pen en papier opgemaakt. 
Het was gaan regenen. We zijn een uurtje terug naar ons hotel gegaan. 
De rest van de middag hebben we net als veel anderen door de straatjes gepantoffeld. We dronken thee in de groene oase in de Porta da Peña, de binnentuin van “Hotel Costa Verde”, een mooi plekje midden in de stad. We brachten nog een bezoek aan het Monosterio San Martin Pinario, een Benedictijns klooster met een overdaad aan barokke glans en glitter. Het gerestaureerde koor afkomstig uit de kathedraal was prachtig houtsnijwerk. 
We aten een lekkere salade in “Pepa a loba”. En toen was het 21 uur en zit de dag er bijna op. 

Ja, we zijn pelgrim af. Als een toerist hebben we rond gesjouwd vandaag. Vandaag niet ‘voort trekken naar de bestemming’.
Ik heb lijstjes gemaakt van de geuren van de Camino (verse hooi, koeienmest, brem, wilde rozen, eucalyptus, jasmijn, zon  door stoofde  aarde), kleuren (roze van de heide, geel van de brem, blauw van de lucht, groen van het prille blad, rood van de klaprozen), van de geluiden (gierzwaluwen, krekels, wind door de boomtoppen, koekoek), van smaken (piementos de Padron, garnalen in knoflookolie, tortilla, toast met jam) en gevoelens (dankbaarheid, irritatie, vermoeidheid, voldoening, volharding).

ik heb de foto’s terug gezien; wat hebben we toch veel gezien en gedaan! Ik geniet nog na met volle teugen. Ik kom niet terug als een ander mens. Ik heb dat idee nooit gehad en heb mijn eigen weg gevolgd. De Camino is een unieke ervaring, die indringende indrukken achterlaat, die misschien pas veel later, wanneer het leven van alledag weer zijn beslag heeft gekregen, effect heeft.